Er is nogal wat onduidelijkheid
over wat werkloosheid precies is. Begrippen als werkzoekende en werklozen worden
vaak door elkaar gebruikt, maar een werkzoekende is niet altijd hetzelfde als
een werkloze. De simpelste definitie van werkloosheid is,
het verschil tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten. Een definitie
van werkloos is, als de persoon tegen de bedoeling in geen betaald werk heeft.
Werkloosheid is de toestand die zich voordoet als er werklozen zijn en de mate
waarin zich dat voordoet.
Werkloosheid is een gegeven
geworden in de laatste eeuwen. Met het ontstaan van de industriële revolutie
worden dienstverbanden aangeboden om enerzijds de fabriek/werkgever over personen
te laten beschikken om zodoende te kunnen functioneren, anderzijds de werknemer
in staat te stellen om inkomsten te verwerven en daarmee te voorzien in de levensbehoeften.
Deze dienstverbanden kunnen om wat voor reden ook verbroken worden, met als
gevolg dat de werknemer werkloos wordt.
Een werkloze was in het
begin van de industriële revolutie ook gelijk zonder inkomen.
Dan was men van de liefdadigheid van met name de kerken afhankelijk.
Later werd werkloosheid als een niet wenselijk maatschappelijk fenomeen erkend
en werd er gezocht naar structurele oplossingen. In eerste instantie werd de
oplossing gevonden in de werkverschaffing. Tegenwoordig wordt een uitkering
verstrekt.
Wordt iemand werkloos dan
staat de persoon vaak een financiële vergoeding ter beschikking. De hoogte
en de duur van de uitkering zijn in Nederland wettelijk bepaald in de werkloosheidswet
(de WW). Een deel van de uit arbeid genoten inkomsten wordt belast (wordt in
sociale fondsen gestort) om deze werkloosheidsuitkering te kunnen bekostigen.
De mate van werkloosheid
wordt uitgedrukt in een 'werkloosheidscijfer': het totaal aantal werklozen dat
bij de arbeidsbureaus staat geregistreerd. Dit percentage wordt in diverse rekenmodellen
gebruikt om te bepalen hoe een land er economisch voor staat.
De Internationale Arbeidsorganisatie
(IAO) definieert de werkloze als iemand die niet werkt, onmiddellijk beschikbaar
is voor een passende betrekking en er actief naar zoekt.
Een werkloze dient aan deze drie voorwaarden te voldoen.
Een geregistreerde werkloze
moet voldoen aan bepaalde voorwaarden.
De persoon moet:
(1) Tussen de 15 en 65 jaar
oud zijn.
(2) Minder dan 12 uur per week werken.
(3) Actief op zoek zijn naar een baan van meer dan 20 uur per week.
(4) Ingeschreven staan als werkzoekende bij het arbeidsbureau.
Er is ook verborgen werkloosheid. Verborgen werkloosheid is werkloosheid die
niet meegeteld wordt in de officiële statistieken, die daardoor de feitelijke
werkloosheidsproblemen onderschatten en daar geen inzicht in geven.
Bronnen van verborgen werkloosheid
zijn:
(1) Mensen, vooral jongeren
en gehuwde vrouwen, die wel zouden willen werken,
maar zich niet als werkzoekende bij het arbeidsbureau hebben opgegeven,
omdat ze verwachten bij de bestaande arbeidsmarktsituatie toch geen baan te
zullen vinden.
(2) Mensen die volledig arbeidsongeschikt zijn verklaard, terwijl ze bij een
minder problematische arbeidsmarkt wel degelijk een (aangepaste) baan zouden
kunnen hebben, zo zitten er honderdduizenden verborgen werklozen in de WAO.
(3) Werknemers die vroeg zijn uitgetreden, bijvoorbeeld in de VUT zijn gegaan.
(4) Mensen die vanwege tegenvallende kansen op de arbeidsmarkt ervoor kiezen
om langer te blijven of opnieuw te gaan studeren.
